Stanowisko

Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Kraków

w sprawie przebudowy Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki

Celem statutowym Stowarzyszenia Architektów Polskich jest dbanie o jakość przestrzeni zbudowanej, którą tworzą w szczególności wybitne realizacje architektoniczne oraz powiązane przestrzenie publiczne.

Z tego względu Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków, w odniesieniu do informacji powziętych odnośnie realizacji inwestycji przebudowy obiektu Bunkra Sztuki, czuje się zobowiązane do wyrażenia stanowiska w tej kwestii.

Bunkier Sztuki, wcześniej BWA, pochodzący z lat 60-tych ubiegłego wieku stanowi wybitne dzieło, wyjątkowy przykład architektury łączącej historyczną strukturę z nowatorską,  brutalistyczną stylistyką. Obiekt objęty jest opieką konserwatorską.

Jako miejsce ważnej instytucji sztuki jest także obiektem niezwykle istotnym dla przestrzeni kulturowej i intelektualnej Krakowa.

W przestrzeni społecznej rozbrzmiała dyskusja na temat zbudowanego niedawno przy fasadzie Bunkra Sztuki obiektu pawilonu usługowego.

Ogromna liczba głosów w medialnej przestrzeni publicznej kierowanych ze strony środowiska profesjonalnego, w tym przez jego wybitnych przedstawicieli, podkreśla konieczność należytego wyeksponowania fasady Bunkra Sztuki.

Zaskoczenie środowiska jest spowodowane brakiem wcześniejszych informacji o zmianach – względem ustalonej w warunkach  konkursu  oraz jego rozstrzygnięciu – koncepcji remontu i przebudowy obiektu
i dotyczy w szczególności lokalizacji  pawilonu gastronomicznego oraz rozwiązań architektonicznych. Zamawiający, przystępując do realizacji inwestycji, dał świadectwo świadomości wybitnej wartości obiektu
i niezwykłej wagi dotyczących go działań, organizując otwarty ogólnopolski konkurs architektoniczny, sędziowany przez wybitnych architektów, w tym laureatów Honorowej Nagrody SARP, celem znalezienia najlepszego rozwiązania projektowego. Realizowany obecnie projekt miał być rozwinięciem nagrodzonej koncepcji autorstwa KWK Promes architekta Roberta Koniecznego. Koncepcja ta została wybrana w konkursie, który chociaż nie był organizowany przez SARP, był procedurą konkurencyjną, w której uczestnicy – w tym wielu renomowanych architektów – przedstawili swoje propozycje projektowe.

Rozwiązanie skierowane do realizacji, za naczelną zasadę kształtowania przestrzeni zewnętrznych Bunkra Sztuki, przyjęło odsłonięcie jego cennej betonowej fasady. Autor koncepcji Robert Konieczny proponował umieszczenie kawiarni w obiekcie. Natomiast Sąd konkursowy (na wypadek decyzji o powrocie do zewnętrznej kawiarni) zalecał odsunięcie pawilonu od budynku głównego tak, aby możliwa była ekspozycja fasady frontowej.

Obecnie inwestycja jest realizowana w oparciu o dokumentację projektową opracowaną przez pracownię inną niż zwycięska w konkursie pracownia KWK Promes. Projekt uległ korektom, w tym odstąpiono od realizacji części podziemnej, a postanowiono przywrócić pawilon gastronomiczny w dawnej lokalizacji, nazywając inwestycję odbudową.

W takiej formie został uzgodniony przez administrację budowalną oraz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, uzyskując stosowne zgody na realizację.  Jednak w opinii Stowarzyszenia, ze względu na wartość obiektu Bunkra Sztuki, lokalizacja ta nie jest właściwa, co też wielokrotnie było podkreślane już na etapie przygotowania wytycznych konkursowych i przed rozpoczęciem prac projektowych.
W obecnej sytuacji sugerujemy poddanie dyskusji możliwe  działania  naprawcze.  Należy rozważyć zmianę lokalizacji pawilonu oraz jego formy. Działania te powinny być przedmiotem należytego namysłu projektowego.

Przedstawiciele SARP Oddział Kraków spotkali się ze stronami odpowiedzialnymi za realizację inwestycji, w tym z Dyrekcją Bunkra Sztuki, przedstawicielami Urzędu Miasta Krakowa oraz przedstawicielami Projektanta. SARP Oddział Kraków przedstawił wyżej opisane stanowisko.

W ramach spotkania ustalono, że zasadne jest podjęcie starań celem rozwiązania problemu. Debata przy udziale zainteresowanych stron, rzeczowa dyskusja nt. możliwych kierunków działań naprawczych –  jest słusznym krokiem.

Jesteśmy przekonani, że możliwe jest równoczesne zachowanie wartości obiektu oraz jakości przyległej przestrzeni publicznej, która może stać się rozszerzeniem pola działania Bunkra Sztuki w postaci np.: plenerowej galerii sztuki powiązanej z komercyjną częścią kawiarnianą.

Dla realizacji tak postawionego celu należy podjąć wysiłek korekty dotychczasowych rozwiązań, także w zakresie planistycznym i architektonicznych.

SARP Oddział Kraków deklaruje współpracę na dalszych etapach inwestycji.
Jesteśmy przekonani, że dialog skierowany ku dobru przestrzeni doprowadzi do wypracowania rozwiązań odpowiadających wartości wybitnego znaku kultury architektonicznej Krakowa.

Żywimy też nadzieję, że zaistniała sytuacja uświadomi  konieczność zmiany podejścia do sposobu prowadzenia tego typu inwestycji.  Decyzje w sprawie obiektów o wysokich walorach architektonicznych i kulturowych nie mogą być podejmowane partykularnie, bez udziału środowiska profesjonalnego i możliwości dyskusji na temat najlepszych rozwiązań.

W Krakowie obecnie mamy w toku kilka inwestycji, do których również pojawiają się zasadne wątpliwości. To czas na rewizję planów.

Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Kraków podkreśla, że działanie na rzecz wspólnej przestrzeni publicznej czyli wspólnego dobra, wymaga całościowej strategii oraz wysokiej klasy rozwiązań szczegółowych. Taki efekt osiąga się poprzez głęboki namysł i analizę wielu różnych możliwych rozwiązań, w drodze otwartych, demokratycznych, nakierowanych na jakość procedur, z których najlepszą jest procedura konkursowa. Z racji naszego ponad stuletniego doświadczenia – jesteśmy gotowi służyć pomocą w wypracowaniu dla nich dobrego wzorca, który pozwoli na wdrożenie racjonalnych i optymalnych rozwiązań dla niezwykle ważnej dla Krakowa inwestycji.