5.14 „Stara” Nowa Huta
(w granicach planu Tadeusza Ptaszyckiego)
Projekt i realizacja: |
1949-1971 |
|
Gł. projektant: |
Tadeusz Ptaszycki |
|
Urbanistyka: |
Stanisław Juchnowicz, Adam Fołtyn, Janina Lenczewska, |
|
Zespół architektów współtworzyli m.in.: |
||
|
Janusz Ballenstedt, Włodzimierz Borkowski,
Krzysztof Chodorowski, Jan Dąbrowski, Janusz Ingarden, Marta |
|
Mapka orientacyjna |
|
Zespół architektoniczno-urbanistyczny „starej” Nowej Huty realizowany był wg konkursowego projektu z 1949 roku pod kierunkiem General- nego Projektanta Tadeusza Ptaszyckiego. Ta część Nowej Huty założona jest na planie geo- metrycznym o trzech osiach, ale pięciu ulicach zbiegających się na wielobocznym Placu Cen- tralnym. Obejmuje osiedla: A. B, C, D. Zabudo- wę zrealizowaną pod względem architektoni- cznym i urbanistycznym można podzielić na trzy części. Pierwsza, realizowana najwcześniej (os. A, 1949) nawiązuje do przedwojennych miast-ogrodów. Druga, w związku z ekonomi- czną koniecznością zintensyfikowania wykorzy- stania terenu, poprzez zwiększenie gęstości zabudowy i ilości mieszkań, jest bardziej zwar- ta, ale tworzy tzw. jednostki sąsiedzkie i jest dominująca w strukturze zabudowy (os. B, C, częściowo D oraz zabudowa przy Placu Centralnym). Są to socrealistyczne realizacje z lat 1950-1956. Trzecia to inwestycje realizo- wane po 1956 roku, w duchu architektury i urbanistyki modernistycznej, określanej nazwą powojennego modernizmu (os. D), gdzie ważna była zasada: słońce, zieleń, powietrze. Pierwszy punktowiec powstał tu w 1957 roku i nazywany był „Helikopterem” z uwagi na „latający” dach. Nowe, postmodernistyczne osiedle E zrealizo- wano w latach 1987-1995. (zob. rozdz. 5.4). |